AJAN, Uluslararası ilişkilerde ya da siyasada özel görevli kişi. Genellikle devletlerin, hükümetlerin, belirli kuruluşların ya da bazı kişilerin adına bilgi toplama, izleme görevini yapar. Uluslararası uyuşmazlıkları barışçı yollarla çözüme kavuşturması için çeşitli dönemlerde oluşturulan Lahey Daimi Hakem Mahkemesi (1898), Milletler Cemiyeti Daimi Adalet divani (1920) ve Uluslararası Adalet Divani (1945) tüzüklerinde ülkelerin adı geçen kuruluşlar önünde ajanlarla temsil edileceklerini benimsemiştir. Ajanlar temsil ettikleri hükümetler adına dava açmak, savunmak, savundurmak gibi konuları ülkeleri adına yapmak ve her tür girişimlerde bulunmakta yetkilidirler. Mahkemelerin gerekçeli kararları da hükümetler yerine ajanlara bildirilir. Devletler hukukunda ajan, diplomasi göreviyle de yükümlendirilebilir. Bu konumdaki kişi diplomat ajan adını alır. Yasal kuruluşlar durumunda olan haber alma (istihbarat) elemanları ve casuslar ajan değildir.

AJAN Provokatör, Bir kurumda, bazı önemli olgu ve gerçekleri örtbas etmek ya da kuşkuluların eylem ve düşüncelerini açığa çıkarmak için onları, bazı düşüncelerini söylemeye, bazı eylemlerde bulunmaya kışkırtan gizli görevlilere verilen ad. Günümüzde birçok ülke ve haber alma örgütleri ajan provokatör kullanarak çıkarlarının tersine davranan grup ya da hükümetleri kışkırtarak onların gerçek düşünce ve eylemlerini açığa vurmalarını sağlıyorlar. Bu yolla gerekli önlemleri alarak bir karşı hareket, bağımsız davranış engellendiği gibi kitleler ve hükümetler eylemsizliğe itiliyor.