Türk hukuk düzeninde adliye hüküm ve asliye ceza mahkemeleri.

Üç tür mahkeme vardır:

Adli mahkemeler, hukuk, ticaret ve ceza davalarıyla, icra işleriyle ilgilenirler.

Askeri mahkemeler, askeri yargılama işlerini yürütürler.

İdare mahkemeleri, idari uyuşmazlıkları çözüme kavuştururlar.

Bu üç yargılama mercii arasındaki uyuşmazlıkları, kesin olarak çözme görevi Uyuşmazlık Mahkemesi‘nindir (1982 Anayasası, m. 158). Adliye mahkemeleri, adli mahkemelerdendir. Bugünkü adli kuruluşun temeli “Mehakimi Şer’iyenin” ilgasına ve Mehakim Teşkilatına Ait Ahkâmi Muaddil Kanun’la 24 Nisan 1924 tarih ve 469 sayılı yasayla atıldı. Bu yasa, mahkemeleri “Mehakimi Sulhiye”, “Mehakimi Asliye” ve “Mehakimi Cinsiye olarak üçe ayırır. Bu arada istinaf mahkemelerini de kaldırdı. Yürürlükteki 13 Mart 1926 tarih, 765 sayılı Ceza Kanunu suçları, cürüm ve kabahat biçiminde ikiye ayırır. Bu nedenle mahkeme teşkilatı da yeniden düzenlendi. 10 Ocak 1927 tarih, 952 sayılı yasayla ağır ceza davalarının 3 üyeli mahkemelerde görülmesi kabul edildi. Asliye mahkemeleri, Asliye Ceza ve Asliye Hukuk olmak üzere ikiye ayrılır. Asliye ceza mahkemeleri. Ağır ceza mahkemelerinin görevleri dışında kalan davalara bakar. Asliye hukuk mahkemeleri, Sulh hukuk mahkemelerinin görevi dışında kalan işleri görürler. Ayrıca, Ankara, İstanbul, İzmir’de bazı asliye hukuk mahkemeler, Ticaret Mahkemeleri adı altında yalnız ticari davalara bakmakla görevlendirilmişlerdir.