AĞUSTOS, Miladi takvime göre yılın sekizinci ayı. 31 gün çeker. Romalılar döneminde Ağustos yılın altıncı ayıydı. Bu nedenle “Altıncı” anlamına bu aya “Sextilis” deniliyordu. İmparator Augustus (16 63 – İS 14), 16 31 yılının Sextilis ayında konsül olunca, bu olayın onuruna “Sextilis”, Augustus’a çevrildi. Böylece bu tarihten başlayarak -o zamana göreyilin altıncı ayı “Augustus” diye anıldı. Daha önce, İmparator Julius Sezar da aynı biçimde davranmış, yılın beşinci ayı olan Quintilis’te konsül ünvanını alınca, kendi adına göre ayın adını Julius (Temmuz) olarak değiştirmişti. Ancak, Temmuz ayı 31. Augustus (Ağustos) ise 30 gün çekiyordu. Adını taşıyan ayin, Julius Sezar’ın adını taşıyan aydan bir gün eksik oluşunu kendi onuruyla bağdaştıramayan Augustus, Ağustos ayına bir gün daha eklenmesini buyurdu. Buyruk yerine getirildi ve Şubat ayınıdan bir gün alınarak Ağustos ayı da 31 güne çıkarıldı. Osmanlı padişahı I. Mahmut döneminde, 1740 yılında Hicri takvimin yanı sıra parasal işler için, Hicri tarihten başlayan, yılbaşı Mart olan ve “Rumi”, “Mali” ya da “Hicri-Şemsi” adlarıyla anılan, güneş yılı temeline dayalı takvimin de kullanılmasıyla birlikte “Ağustos” sözcüğü Türkçeye girdi. Türk tarihi açısından Ağustos’un en belirgin özelliği, bu ayın Türk ordusunca kazanılmış birçok zaferlerle dolu olusudur. Bu nedenle, Türk Silahlı Kuvvetleri’nde her yıl subayların atama, yükselme ve yer değiştirme işlemleri bu ay içinde saptanır ve 30 Ağustos Zafer Bayramı’nda açıklanır. Ağustos’un ilk günü Türkiye’de gündüz uzunluğu 14 saat 33 dakika, gece uzunluğu 9 saat 27 dakika; son günüyse gündüz uzunluğu 13 saat 22 dakika, gece uzunluğu 10 saat 38 dakikadır. Türkiye genelinde, ayın ilk yarısında hava sıcaklığı en yüksek düzeye ulaşır. Gerçekten, yılın en sıcak haftası sayılan “Eyyam-i Buhur” bu ayın birinde başlar. 7’sinde sona erer. Ayin ikinci yarısından sonra hava sıcaklıkları azalır ve sonbahar belirtileri görülür. Ayın ilk ve ikinci yarısındaki bu karşıt hava durumunu halk “Ağustos’ta suya girsem, balta kesmez buz olur” ve “Ağustos’un yarısı yaz, yarısı kıştır” gibi sözlerle dile getirmiştir. Soğan, sarmısak, kereviz, lahana vb. sebzelerin fideleri bu ayda dikilir. Kayısı, zerdali, şeftali, erik vb. meyve ağaçları budanır. Bağ kütüklerinde toprak kabartılır. Domates, biber. patlıcan gibi sebzeler daha sık sulanır. Bu aydan başlayarak lüfer, kofana türünden balıklar avlanır. Özellikle kırsal kesimde halk, tarhana, patlıcan kurusu, biber kurusu, dut vb. meyve kuruları gibi kışlık yiyeceklerini Ağustos’ta hazırlar.

AĞUSTOSTA BELLI GÜNLER:

1 Ağustos: Osmanlılar Kıbrıs’in fethini tamamladı (1571), İstanbul Üniversitesi kuruldu (1933)

2 Ağustos: Ahmet Fehim Efendi öldü (1930); Ortaköy Şifa Yurdu sahibi Dr. Asım Onur öldü (1980)

3 Ağustos:Selim Ragip Emeç öldü (1970).

4 Ağustos: Knut Hamsun doğdu (1859), Birinci Dünya Savaşı başladı (1914): Enver Paşa Türkistan’da şehit edildi (1922). Türkiye, Çin Halk Cumhuriyeti’ni tanıdı (1971).

5 Ağustos: Mustafa Kemal Başkumandan oldu (1921); Sermet Cağan öldü (1970): Konya Fuarı’nın (5 Ağustos-5 Eylül) açılışı.

6 Ağustos: Çanakkale savaşlarında Anafartalar çıkartması başladı (1915); Nabizade Nazım (1893), Feridun Fazıl Tülbentçi (1982). Samet Ağaoğlu (1982), Mehmet Faruk Gürtunca (1982) öldü; ilk atom bombası Hiroşima’ya atıldı (1946)

7 Ağustos: Lala Mustafa Paşa öldü (1580).

8 Ağustos: . Türkiye Avrupa Konseyi’ne üye oldu (1949); 1. Galip Arcan öldü (1974).

9 Ağustos: Harf Devrimi Mustafa Kemal’ ce açıklandı (1928); Nagasaki’ye de atom bombası atıldı (1946); Aliye Belger öldü (1974); Prof. Dr. Ekrem Şerif Egeli öldü (1980)

10 Ağustos: Anafartalar Zaferi kazanıldı (1915); Sevr Antlaşması imzalandı (1920).

11 Ağustos:Otlukbeli Zaferi kazanıldı (1473): Misak-ı Milli ilan edildi (1919).

12 Ağustos:Tolstoy doğdu (1828): İstanbul’da tramvaylar kaldırıldı (1961).

13 Ağustos:Florence Nightingale öldü (1910): Doğu Almanya Berlin’i duvarla ikiye ayırdı (1961)

14 Ağustos: Yedek Subay Okulu açıldı (1910): İkinci Kıbrıs Barış Harekâtı yapıldı (1974); Nihat Sami Banarlı öldü (1974).

15 Ağustos: Trablusgarp fethedildi (1551); Revan Zaferi kazanıldı (1583); Efes’te Meryem Ana’yı Ziyaret Günü.

16 Ağustos: Mahmut Yesari öldü (1945), Kıbrıs Cumhuriyeti kuruldu (1960); Hacıbektaş Veli’yi anma günleri (16-18 Ağustos).

17 Ağustos: Hüseyin Rahmi Gürpinar doğdu (1864); Necmettin Halil Onan öldü (1968)

18 Ağustos: Cengiz Han öldü (1227); Tacizade Cafer Çelebi öldü (1515).

19 Ağustos: . Tevfik Fikret öldü (1915); Erzurum, Muş, Bingöl bölgesindeki depremde 2.394 kişi öldü (1966).

20 Ağustos: Ömer Faruk Toprak öldü (1979); Cumhuriyet altınının fiyatı ilk kez Reşat ve Hamit altınlarının üstüne çıkarak 15.000 liraya ulaştı; İzmir Fuarı’nın (20 Ağustos 20 Eylül) açılışı.

21 Ağustos: Eski Halife Abdülmecit Paris’te öldü (1944); Orhan Seyfi Orhon öldü (1972).

22 Ağustos: Eski Halife Abdülmecit Paris’te öldü (1944), Orhan Seyfi Orhon öldü (1972).

23 Ağustos: Çaldıran Zaferi kazanıldı (1514); Şeyhülislam Ebussuut Efendi öldü (1574); Nurullah Ataç doğdu (1898); Sakarya Meydan Savaşı başladı (1921); Mustafa Kemal Şapka Devrimi’ni açıkladı (1925); Orgeneral Faruk Gürler öldü (1975).

24 Ağustos: Mercidabık zaferi kazanıldı (1526); Bursa Kapalıçarşısı’nda 200 dükkan yandı (1958)

25 Ağustos: Trabzon Doğu Karadeniz Fuarı’nın (25 Ağustos-25 Eylül) açılışı

26 Ağustos: Türk Kara Kuvvetleri’nin Kuruluş Günü; Malazgirt Zaferi kazanıldı (1071); Büyük Taarruz başladı(1922); Türkiye iş Bankası kuruldu. (1924).

27 Ağustos: Ali Ekrem Bolayır öldü (1937).

28 Ağustos: Goethe doğdu (1749); Etiyopya eski imparatoru Haile Selasiye öldü (1975)

29 Ağustos: Belgrat fethedildi (1521); Mohac Zaferi kazanıldı; Türkiye’de ilk telgraf çekildi (1885); Komik-i Şehir Apti Efendi öldü (1914); Polonya’da Lech Welesa önderliğindeki işçi direniş ve grevleri doruk noktaya ulaştı (1980).

30 Ağustos: Başkumandanlık Meydan Savaşı kazanıldı (1922); Washington-Moskova arasında kırmızı telefon hattı uruldu (1963); Havacılık Haftası’nın başlaması (30 Ağustos-5 Eylül)..

31 Ağustos: Resmi Ahmet Efendi öldü (1873).